2020 Kıdem Tazminatı Şartları Nelerdir?

Kıdem tazminatı alma şartları 1475/14 sayılı İş Kanunu kapsamında sağlam temellere oturtulmuştur ve en sade şekilde şöyle açıklanabilir:

• Çalışan bireyin aynı işyerinde veya aynı iş yerinin farklı kollarında en az 1 yıl süre ile çalışmış olması,
• İş sözleşmesinin işveren tarafından iyi niyet ve ahlak kurallarına aykırılık nedenleri dışındaki nedenlerden dolayı feshedilmesi,
• Askerlik görevi veya kadın işçinin evlilik gerekçesi ile 1 yıl içerinde iş yerine başvurması,
• Emekli olabilecek koşulların sağlaması veya yaş dışında, gereken sigortalı çalışma süresini ve primini doldurması,
• İşçinin vefat etmesi halinde, iş sözleşmesinin feshedilmesi söz konusu olur ise, vasisi olan bireylere gereken kıdem tazminatı ödenmektedir.

Kıdem tazminatı almak için temel koşulları yerine getirmeniz halinde işvereniniz size bu tazminatı ödemek zorundadır.  Eğer tazminatı ödemeyi reddediyor ise, bir gerekçe göstermediği takdirde veya gösterdiği gerekçenin doğru olmadığını düşünüyor iseniz, mahkemeye gitme hakkına sahipsiniz.

Kimlere Kıdem Tazminatı Verilmez?

Kıdem tazminatı alabilmek için uzak durmamız gereken bazı kurallar vardır. Eğer işvereniniz sizin bir takım kusurlarınızı görmüş ve birde bunu ispatlamış ise size kıdem tazminatı vermeme hakkına sahiptir. Bu durumlara gelecek olursak:

• İşçi işverenin verdiği görevleri tam olarak yerine getirmiyor ise işveren işçinin işine son verme hakkına sahiptir ve bu durumda kıdem tazminatı ödemeyebilir.
• İşçinin kendi sebep olduğu bir hastalanma ve sakatlanma halinde işveren kıdem tazminatı ödemeyebilir
• İşçinin işe başvururken yanlış bilgi vermesi ve işe alındıktan sonra bu durumun fark edilmesi halinde iş sözleşmesine son verilirse kıdem tazminatı ödenmeyecektir.
• İşçinin patronu veya ailesi hakkında asılsız veya hakaret içeren sözler sarf etmesi ile iş sözleşmesi bitirilir ise işçi tazminat alamaz.
• İşçi iş yerinde suç sayılabilecek bir davranışta ( cinsel taciz, hırsızlık, güveni kötüye kullanma vb.) bulunması halinde işten çıkartılırsa kıdem tazminatı talebinde bulunamaz.
• İşçinin sürekli gerekçesiz devamsızlık yapması halinde işten çıkarılır ise işveren tazminat ödemek zorunda değildir.
• İşçinin tutuklanması ve ceza evine atılması işten çıkarılmasına ve doğrudan olarak kıdem tazminatının ödenmemesine sebep olur.

Bu maddeler haricinde üst düzey yöneticilerin ve memurların kıdem tazminatı hakkı bulunmamaktadır. Memurlar, kıdem tazminatı yerine emeklilik ikramiyesi alır.

Kıdem Tazminatı hesaplamak İçin 4 İşlem Yeterlidir

Kıdem tazminatı alma koşullarından herhangi birine sağlamanız halinde işçinin çalıştığı her yıl için bir ay (30 gün) brüt tutarından tazminat verilmektedir. Bu tazminatın hesaplanması sırasında maaştan ayrı olarak hesaba katılan ödemeler mevcuttur:

• Yol yardımı olarak verilen ücretler (otobüs kartı, servis bedeli, araç yardımı vb.)
• Giyecek yardımı
• Yemek yardımı olarak verilen ücret veya onun mahiyetinde materyal (Yemek kartı, yemek çeki, aylık yemek parası vb.)
• Sürekli ya da belli bir düzenle ödenen ücretler
• Parayla ölçülebilen ve ödenmesi işçiye menfaat sağlayacak ödüller.

Tazminatı talep ettiğinizde iş sözleşmesinin fesih tarihinden geri doğru hesaplama yapılmaktadır. Her tam yıl hesaplandıktan sonra artan günlerde oranlanarak tazminata eklenir.

Alacağınız tazminata sadece binde 7,59’luk bir vergi kesintisi alınacaktır. Örneğin 10 yıldır bir iş yerinde çalışıyor ve brüt 5.000 lira maaş alıyorsanız, iş sözleşmenizin feshi durumunda, işvereniniz size 50.000 lira kıdem tazminatı ödeyecektir. Bu değerin içerisinden binde 7,59’luk vergiyi de çıkartırsak 46.205 lira tazminatınızı istediğiniz yerde harcayabilirsiniz. 

En Yüksek Kıdem Tazminat Değerleri

İşçiye 2020 yılı itibariyle ödenebilecek en yüksek kıdem tazminatı yıllık değeri ₺6.730,15’dir. Bu tutar1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. Maddesinde belirtildiği üzere kıdem tazminatının yıllık miktarı en yüksek maaş alan devlet memurunun taban emeklilik ikramiyesinden daha yüksek olmamalıdır. 

Önceki senelerde kıdem tazminatının tavan değerinin aşılması halinde cezai işlem başlatılmaktaydı. Fakat yeni yapılan düzenlemelerle 2020 yılında kıdem tazminatı tavan değerinin aşılmasında herhangi bir engel kalmamıştır. Sadece aşılan kıdem tazminatı miktarı üzerinden gelir vergisi ödenmeli ve sigorta primi hesaplanmalıdır.

İşçinin son aylığı üzerinden hesaplanan kıdem tazminatı giydirilmiş brüt ücret ile hesaplandığında tazminat tavan değerini aşıyor ise kıdem tazminatı tavan değeri, eğer bu değerin altında ise giydirilmiş brüt ücret esas alınır. Kıdem tazminatı, tavan miktarının üzerinde çıkan işçiye yeni kanun düzenlemeleri göz önünde bulundurularak yüksek miktar ödenebilir. Lakin işveren fazla çıkan miktarı ödemek istemediyse buna zorlanamaz. 

İstifa Kıdem Tazminatını Engeller mi?

Tazminat alabilmek için illaki işten çıkarılmayı beklemeniz gerekmiyor. Bazı koşullarda istifa etmeniz halinde tazminat alabilirsiniz. 

• Aldığınız ücretten daha düşük ücretle iş sözleşmesi yapıldı ise ve işle ilişiğinizin kesilmesi halinde düşük olan ücret ile size kıdem tazminatı ödeneceğinden dolayı, itiraz ederek istifa etmeniz halinde size kıdem tazminatı verilmek zorundadır.
• İstifa ettikten sonra içeride kalan alacaklarınızı alamamanız durumunda kıdem tazminatı talep edebilirsiniz. İşvereniniz eğer ödemeyeceğini belirtiyor ise dava açma hakkına da sahipsiniz.
• İşin niteliği sağlığınız için tehlike arz ediyor ise istifa etseniz dahi kıdem tazminatı alabilirsiniz.
• Ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı bir durum veya hal ile karşılaşırsanız işten istifa ettiğiniz takdirde size kıdem tazminatı ödenmek zorundadır. 

Bu gibi benzer olaylar istifa etseniz dahi sizin kıdem tazminatı almanızı engelleyemez. Talebinizle işvereniniz size tazminat miktarını ödemelidir. Ödemenin reddi halinde mahkemeye başvurabilirsiniz.