Haber Nedir?
Haber ya da bir başka deyişle havadis, hem güncel hem de insanları ilgilendiren enteresan bir olayın, konunun objektif bir şekilde tamamen gerçeğe uygun olarak aktarılmasıdır. Haber, insanlık için her zaman önemli bir konu olmuştur. İnsan, duyarlı bir varlık olduğu için yalnız kendi hayatını değil etrafındakilerin hayatlarında olup biteni de bilmek ister. Bir bilgiye haber diyebilmek için onun gerçek olduğundan emin olmak gerekir.
Haber kelimesinin sözlük anlamı ise şu şekildedir: Bir nesneyi olduğu gibi bilmek için yoklayıp sınamak, bir şeyin iç yüzünden haberdar olmak. Haber; sözlü, yazılı, görsel veya hepsinin bir arada kullanıldığı kanallarla aktarılabilir. Özellikle yazılı basının vazgeçilmezi olan haber, bir gazete veya medyanın varlığını sürdürmesinde olmazsa olmaz bir unsurdur. Bir ihtiyacı karşılama işlevinin olduğu da söylenebilecek haberin, bilgi ihtiyacına yönelik oluştuğu bir gerçektir. Zaten medyanın var olma amacı da, insanın bilgi ihtiyacını karşılamaktır.
Haber Çeşitleri Nelerdir?
Haber türleri, ana hatlarıyla şu şekilde ayrılmaktadır:
- Rutin haber: Tarihi ve yeri belli olan olayların konu edildiği haberlerdir. Olağanüstü bir özelliği yoktur.
- Asparagas haber: Uydurma haberdir.
- Atlatma haber: Yalnızca tek bir yayın organında yer alan, diğer haber organlarının haberi olmadan hazırlanmış, gizli bir şekilde elde edilmiş bilgilerden ortaya çıkan haberlerdir.
- Tuzak haber: Kişilerin bir konudaki bilgisizlikleri ya da zaaflarından destek alarak, kimi zaman asparagas haberlerin de yardımıyla ortaya çıkan ve sonuçlarının kişileri komik duruma düşürüp eleştiren haber türüdür.
- Paket haber: Yer aldığı yayın organları gereği haber algısı yaratan, haber şeklinde yazılmış reklamlardır. Güven vermez ve en tehlikeli haber çeşididir.
- Özel haber: Yalnızca bir basın kuruluşunun gündeminde yer alan, kaynakları, kanıtları, araştırma sonucu, konuda ismi geçen kişilerin görüş ve düşüncelerinin yer aldığı haberlerdir. Literatür niteliği de taşımaktadır.
- Röportaj: Belli bir konuda gazeteci ile haber kaynağının yazılı ya da yüz yüze bir şekilde hazırladığı haberlerdir. Gazeteci, herhangi bir olayı kendi bakış açısı ve gözlemlerine dayanarak kaleme alır. Röportaj, haberden farklıdır. Haber, görülen duyulan şeylerin olduğu gibi aktarılmasıyken; röportaj yazarın anlayışına göre şekillenmektedir.
Haberin Özellikleri Nelerdir?
Haber nitelikleri, haberin olmazsa olmaz koşullarıdır. Aşağıda bahsedilen özelliklerden birini içermeyen haberler iyi haber olarak nitelendirilemez. Bu özellikler:
- Doğru olması
- Gerçek olması
- Güncel olması
- Nesnel olması
- Anlamlı olması
- Net olması
- Hızlı olması
- Tutarlı olması
- İnanılır olması
Bunlarla birlikte iyi bir haber, 5N1K kuralına uyularak yazılırsa ve daha önce yayınlanmamış yeni bir içerik taşırsa haber ilkelerine tamamıyla uymuş olur.
Haber Yazısı Nedir?
Haber içerikleri, toplumda meydana gelen çeşitli olay veya durumla ilgili bilgilerin, insanlara duyurulması amacıyla yazılan yazılardır. Haber yazıları, gazetelerde, dergilerde, radyolarda, televizyonlarda, bültenlerde yayınlanabilir. İletişimin çok büyük bir destekçisi olan haber yazıları, okunabilir olduğu sürece değer kazanır. İnsanların bir konu hakkındaki merakını giderme işlevinin olması gerekir. Ayrıntılı ve anlaşılır bir dille yazılan haber yazıları, inandırıcı olma, yansız olma, olayı kanıtlama, nesnel olma, okuyucu tarafından farklı anlaşılmaya müsait olmama, açık bir üslupta olma gibi özellikler taşımalıdır.
Haber yazıları kaynak bakımından; resmi haberler, özel haberler ve ajans haberleri olmak üzere 3’e ayrılır. Siyaset, sanat, ekonomi, bilim-teknik, toplum ve spor konularında haber yazısı yazılabilir.
Haber Yazılarının Nitelikleri Nelerdir?
Haber yazılarının özellikleri, haberin özellikleriyle benzer olup aşağıdaki gibidir:
- Haber yazıları, güncel ve önemli olmalıdır.
- Haber yazıları, doğru olmalıdır.
- Haber yazıları, açık, akıcı ve kolay anlaşılır olmalıdır.
- Haber yazıları, toplumun büyük bir kısmını ilgilendirmelidir.
- Haber yazıları, tarafsız ve yorumsuz bir şekilde yazılmalıdır.
- Haber yazıları, ilgi çekici olmalıdır.
Haber yazıları, 5N1K sorularına cevap verebildiği takdirde genişlemektedir. Bu yüzden haber yazısı oluştururken bu ifadelerin kullanılması oldukça önemlidir.
