619 yıl önce burada öldüler
Sivas’ta bulunan Halfelik mezarlığı içerisinde 40 halfeden günümüze ulaşmayı başaran 14’üne ait mezar taşları, 619 yıl önce Timur tarafından gerçekleştirilen Sivas istilasından geriye kalan en önemli kalıntılar arasında yer alıyor. Selçuklu döneminde medreselerde yüksek öğrenim veren kurumlardaki görevlilere Halfe adı verilmekteydi. Bu isimden ve mezarlıkta bulunan 40 halfeden adını alan mezarlık, tarihçiler tarafından araştırılmaya değer birçok mezar taşını da içinde barındırıyor.
Sivas’taki İstilanın nedeni ihanet mi?
Sivas Belediyesi Mezarlıklar Müdürü İsmet Elmas, Timur ve Ordularının Ankara savaşından önce Sivas’ta gerçekleştirmiş oldukları bu korkunç istilanın sebebi, Timur ile yapılan anlaşmaya ihanet edilmesinin yattığını belirterek, yapılan anlaşmaya uyulmayıp Sivas’ta bulunan gayrimüslimlerin Timur’un ordusuna saldırmaları ve askerlerini şehit etmeleri üzerine ordu içerisindeki Moğolların bu istilayı gerçekleştirdiğini söyledi. Elmas, “Bu olay 619 yıl önce Timur ve ordularının Sivas’ı işgaline dayanır. Timur 1402 Ankara savaşından önce Sivas’ı geçmek zorunda kalır. Sivas’tan alacağı destek ile ordusunu güçlendirmeyi planlarken Sivas’taki Müslüman nüfus ile gayrimüslim Ermeni nüfusun yarı yarıya olduğunu görüyor. Sivas’ın yöneticileri bir anlaşma yapıyor. Ancak gayrimüslimlerden oluşan bir gurup gizlice Timur’un ordusuna saldırıp 100 askeri şehit eder. Dolayısıyla Sivas anlaşmaya sadık kalmıyor. Timur ve Timur’un ordusu içerisindeki Moğol güçler bu duruma aşırı sinirleniyor. Bunun üzerine Sivas’ta taş üstünde taş baş üstünde baş kalmayacak şekilde bir harekat başlatılıyor. Miladi 1400 senesinde gerçekleşiyor bu olay” dedi.
Timur’a teslim olmayan halfeler dumandan zehirlendi
Sivas Belediyesi Mezarlıklar Müdürü İsmet Elmas, tarihçilerin açıkladıkları kaynaklara göre Gök medresede yüksek öğretim veren 40 halfenin Moğollara teslim olmayı redderek kendilerini Gök medreseye kapattıklarını belirtip, “Gök medrese içerisinde bulunan halfeler Timur’un ordularına teslim olmuyor. Ateşe verilen medresenin içerisinde dumandan boğularak şehit oluyorlar. Timur Sivas’ı terk ettikten sonra medresenin kapısı açılıyor. Bu halfeler toplu olarak kale dışında bulunan bu yere defnediliyor. 40 halfeler toplu olarak defnediliyor. Ardından vasiyeti bulunanlarda ölümlerinden sonra yanlarına defnedilince 54 dönümlük bu tarihi mezarlık oluştu” dedi.
40 Halfe mezarlığı araştırmacı tarihçileri bekliyor
İsmet Elmas, halfelik mezarlığının tarihe ışık tutan kaynaklarla dolu olduğunu ifade edip, tarihçilerin araştırmalarında bu bilgilerden faydalanmak için mezarlığı ziyaret edebileceklerini söyledi. Elmas, “40 halfenin her birini simgeleyen mezar taşları var. 14 tanesi günümüze ulaşmayı başarı. 26 tanesi tahrip olup kaybolmuş durumda. Tarihçilerimiz bu tarihi vakayı araştırmak için halfelik mezarlığımıza gelebilirler. Yerinde görüp ziyaret edebilirler. 619 yıllık bir tarih burada yatıyor. Timur’un Sivas işgaliyle ilgili gerçekleri öğrenmek isteyenler için de önemli bir kaynak olabilir” şeklinde konuştu.
Timur ve Moğol askerlerinin istilasında Sivas sahip olduğu birçok eseri kaybederken istila sırasında tamamen yıkılmayarak bir kısmı ayakta kalan Çifte Minareli Medrese, restore edilen Şifahiye medresesi ve Buruciye medresesi ziyaret edilmeye devam ediyor. 40 halfenin kendilerini içine kapatarak içinde şehit olduğu Gök medresenin restorasyonu geçtiğimiz ay tamamlandı ve önümüzdeki günlerde ziyarete açılması bekleniyor.
